راهنمای جامع خریدار کلیه A از زاویه

معاویة بن ابی‌سفیان

معاویه یکم (به عربی: معاویة بن أبی سفیان) (حدود ۵۹۷، ۶۰۳ یا ۶۰۵ – آوریل ۶۸۰) بنیان‌گذار و نخستین خلیفه اموی بود که از سال ۶۶۱ میلادی تا زمان مرگش زمامداری کرد. او کمتر از سی سال پس از درگذشت محمد پیامبر اسلام و بلافاصله پس از خلفای چهارگانه راشدین خلیفه شد. معاویه برخلاف پیشینیان خود که از صحابه نزدیک محمد بودند، از پیروان نسبی و معمولی پیامبر اسلام محسوب می‌شد.
بر اساس روایات اسلامی، معاویه پس از فتح مکه توسط محمد در سال ۶۳۰ میلادی، یکی از کاتبان قرآن شد. وی از سوی خلیفه ابوبکر به عنوان جانشین فرمانده در فتح شام منصوب گردید. او در خلافت عمر بن خطاب ارتقاء و در خلافت عثمان (که از خویشاوندان او بود) والی شام شد. معاویه با قبیلهٔ قدرتمند بنی کلب متحد شد و دفاع از شهرهای ساحلی شام علیه بیزانس را سازماندهی و تلاش‌های جنگی علیه امپراتوری بیزانس، از جمله اولین لشکرکشی‌های دریایی مسلمانان را فرماندهی کرد. بعد از قتل عثمان در سال ۶۵۶ میلادی، معاویه دست به انتقام‌گیری از علی زد. در طول اولین جنگ داخلی مسلمانان، علی و معاویه در نبرد صفین در سال ۶۵۷ درگیر شدند و نهایتاً مذاکراتشان نافرجام ماند. پس از آن، معاویه توسط حامیان شامی خود و همپیمانش عمرو عاص که مصر را از فرماندار علی در سال ۶۵۸ میلادی گرفته بود، خلیفه اعلام شد. پس از کشته‌شدن علی بن ابی‌طالب در سال ۶۶۱ میلادی، معاویه پسر و جانشین او حسن را مجبور به کناره‌گیری کرد و ولایت معاویه در سراسر خلافت ثبات یافت. در داخل خلافت اموی، او بر قبایل وفادار عرب شام و نظام اداری تحت سلطهٔ مسیحیان سریانی تکیه داشت. او اولین خلیفه ای بود که نامش بر روی سکه‌ها، کتیبه‌ها یا اسناد امپراتوری نوپای اسلامی آمده بود. در خارج، او تقریباً سالانه نیروهای خود را در حملات زمینی و دریایی علیه بیزانسی‌ها، از جمله محاصره ناموفق قسطنطنیه، درگیر کرد. او در عراق و استان‌های شرقی، اختیارات را به والیان مقتدر مغیرة بن شعبه و زیاد بن ابیه تفویض کرد. به دستور معاویه، فتح افریقیه (مرکز شمال آفریقا) توسط عقبة بن نافع در سال ۶۷۰ میلادی آغاز شد، در حالی که فتوحات در خراسان و سجستان در مرز شرقی از سر گرفته شد. معاویه پسر خود یزید یکم را به عنوان جانشین خود معرفی کرد. این اقدامی بی‌سابقه در سیاست اسلامی بود و مخالفت با آن توسط رهبران برجسته مسلمان، از جمله پسر علی، حسین، و عبدالله بن زبیر، پس از مرگ معاویه ادامه یافت و با شروع جنگ داخلی دوم مسلمانان به اوج خود رسید. برخی منابع اسلامی از معاویه را ستوده‌اند اما از او به دلیل عدم عدالت و تقوای خلفای راشدین و تبدیل منصب خلافت به سلطنت انتقاد شده است. در کنار این انتقادات، مسلمانان اهل سنت او را به عنوان صحابی محمد و کاتب وحی قرآنی گرامی می‌دارد. در اسلام شیعه، معاویه به دلیل مخالفت با علی و اتهام به مسموم کردن پسرش حسن مورد انتقاد شدید و نفرت است.
به عقیدهٔ وولکر پاپ، اسلام‌شناس، روایت منابع اسلامی از خلافت معاویه، فرزندش یزید و نوه‌اش معاویه بن یزید مبنای تاریخی ندارد، بلکه با تکیه بر مضمون «پدر ناعادل–پسر ظالم–نوهٔ ضعیف» که توصیف کتاب مقدس از سلطنت داوود (پدر)، سلیمان (پسر) و رحبعام (نوه) است، ساخته شده تا دخالت خدا در امور را نشان دهد.